We hebben allemaal weleens van termen zoals astma en bronchitis gehoord en soms lijkt het alsof (bijna) iedereen dit heeft. Ondanks dat dit veelvoorkomende longaandoeningen zijn, is er een chronische aandoening die nog vaker voorkomt. En ook nog eens een stuk meer schade aanricht. We hebben het dan om COPD. Chronische obstructieve longziekte is een van de grootste oorzaken van beperkingen en sterfte in ons land. Ongeveer 600.000 Nederlanders hebben de diagnose COPD gekregen, maar de medische wereld vermoedt dat ongeveer 300.000 Nederlanders rondlopen met niet-gediagnosticeerde COPD. Weten hoe je deze longziekte kunt herkennen en wat je vervolgens moet doen? Wij hebben het voor je op een rijtje gezet!
Wat is COPD?
COPD staat voor Chronic Obstructive Pulmonary Disease – oftewel chronische obstructieve longziekte. Het is eigenlijk een verzamelnaam voor ziektes die de luchtwegen blokkeren en ademhalingsproblemen veroorzaken, zoals chronische bronchitis en emfyseem. Als iemand deze diagnose krijgt, betekent dit dat diegene een van of beide ontstekingsziektes in de longen heeft.
Bij chronische bronchitis raken de luchtwegen geïrriteerd en zwellen ze op, waardoor er slijm ontstaat. Deze ophoping zorgt ervoor dat zuurstof moeilijk de longen in en uit kan. Emfyseem tast de longblaasjes aan. Dit zijn kleine zakjes aan het einde van de luchtwegen onderin de longen. Deze blaasjes zorgen ervoor dat zuurstof in het bloed komt en koolstofdioxide eruit gaat. Als iemand emfyseem heeft, worden de wanden van de blaasjes afgebroken, waardoor het moeilijk is om goed adem te halen.
Oorzaken en risicofactoren voor chronische obstructieve longziekte
Ongeveer 70% van de COPD-gevallen komt door roken, maar blootstelling aan rook van brandstoffen voor koken en verwarming in slecht geventileerde ruimtes is ook een veelvoorkomende oorzaak, vooral in ontwikkelingslanden. Wanneer je rookt, betekent dit niet dat je ook COPD krijgt, maar het vergroot wel de kans aanzienlijk. Daarnaast zijn er nog een paar dingen die de kans op COPD groter maken:
- Vrouw zijn
- 65 jaar of ouder zijn
- Blootgesteld zijn aan luchtvervuiling
- Langdurige blootstelling aan chemicaliën
- Erfelijke aanleg, zoals het hebben van alfa-1 antitrypsinedeficiëntie (AAT)
- Veel luchtweginfecties op jonge leeftijd
- Astma hebben
Symptomen van COPD
Helaas wordt deze longaandoening erger naarmate de tijd vordert en kan worden onderverdeeld in 3 verschillende fases. Hoe snel iemand van de ene naar de andere fase gaat, verschilt per persoon. De fases zijn:
- Lichte COPD: eerste waarschuwingssignalen
- Matige tot ernstige COPD: symptomen de hele dag door en een groter risico op luchtweginfecties, zoals longontsteking
- Zeer ernstige COPD: symptomen zijn zo erg dat bewegen zonder zuurstoftank bijna niet meer kan
De symptomen die je kan hebben in deze fases zijn:
- Kortademigheid
- Piepen bij het ademen
- Druk op de borst
- Chronische hoest, waarbij je slijm ophoest
- Luchtweginfecties, zoals bronchitis en longontsteking
- Weinig energie
- Onbedoeld gewichtsverlies
- Oedeem in de benen en enkels
In de loop van de tijd worden de symptomen erger, en wordt ademhalen steeds moeilijker. Met COPD heb je een hoger risico op ernstige complicaties, zoals hartziektes, hoge bloeddruk in de longen (pulmonale hypertensie), en longkanker. Dit klinkt eng, maar de longaandoening is gelukkig behandelbaar. Daarom is het belangrijk om zo snel mogelijk de symptomen te herkennen en contact op te nemen met jouw huisarts.
Behandelopties voor chronische obstructieve longziekte
Wanneer je langs de huisarts gaat, zal hij of zij jouw symptomen onderzoeken door middel van een lichamelijk onderzoek en het doen van tests zoals zuurstofmeting (pulse oximetrie), bloedgasmetingen (ABG’s), een hartfilmpje (ECG of EKG), of een röntgenfoto/CT-scan. Als deze diagnose wordt gesteld, zal de arts een behandelplan voor je maken. Dit kan de volgende opties bevatten:
- Bronchodilatoren om makkelijker te ademen
- Ontstekingsremmende medicijnen om de ontsteking in de longen te verminderen
- Extra zuurstof om je ademhaling te ondersteunen
- Antibiotica of antivirale middelen om andere infecties te behandelen of te voorkomen
- Revalidatie, zoals fitness, om je longen sterker te maken
- Anticholinergica om beter te ademen
- Leukotrieenremmers om de ademhaling te vergemakkelijken
- Slijmverdunners om slijm dunner te maken
- Antihistamine om COPD-symptomen te verlichten
Is COPD te voorkomen?
COPD kan in de meeste gevallen voorkomen worden! Stoppen met roken of überhaupt nooit beginnen is de beste manier om te voorkomen dat je later COPD ontwikkelt. Stoppen kan lastig zijn, dus hulp zoeken is een slim idee als je van plan bent te stoppen.
