Cholesterol – je hebt er vast wel eens van gehoord, maar weet je ook wat het precies is? En waarom het zo belangrijk is voor onze (hart)gezondheid? In Nederland hebben bijna 5 miljoen mensen een cholesterolgehalte dat hoger is dan de veilige grens van 5,0 mmol/L, en een groot deel hiervan heeft zelfs waarden boven de 6,2 mmol/L. Waarom is dit zo schadelijk? Te hoge cholesterolwaarden verhoogt het risico op hart- en vaatziekten, wat één van de grootste doodsoorzaken in ons land is. De grote vraag is dus: hoe weet je of je cholesterol te hoog is, en wanneer moet je actie ondernemen? En hoe kan ik mijn cholesterol verlagen? Wij leggen het je uit!
Wil je meer weten over welke voedingsmiddelen helpen bij het verlagen of gezond houden van jouw cholesterolwaarden? Je leest het hier: Cholesterol verlagen: de 7 producten kunnen helpen!
Wat is cholesterol en wat doet het mijn mijn lichaam?
Om eerlijk te zijn: de cholesterol uitleg kam soms best verwarrend zijn. Er is namelijk “goed” en “slecht” cholesterol. Maar wat betekent dat precies, en waarom is het belangrijk voor je lichaam?
Sommige soorten cholesterol zijn echt belangrijk voor je gezondheid. Dit noemen we “goed” cholesterol, ofwel HDL (high-density lipoproteïne). HDL helpt het risico op hart- en vaatziekten te verlagen. Aan de andere kant hebben we “slecht” cholesterol, ook wel LDL (low-density lipoproteïne) genoemd, en dit verhoogt juist dat risico.
Cholesterol heeft ook nog een andere functie in je lichaam: het helpt bij het aanmaken van hormonen en cellen. Cholesterol reist door je bloed op lipoproteïnen. Als jouw cholesterolgehalte te hoog is, zorgt HDL ervoor dat het overschot wordt afgevoerd naar de lever. De lever breekt het af en verwijdert het uit je lichaam. Met andere woorden, HDL helpt je bloedvaten schoon te houden.
Wanneer je te veel LDL-cholesterol hebt, kan het zich ophopen in de vaatwanden en slagaderverkalking vormen. Deze ophoping zorgt ervoor dat je bloedvaten nauwer worden. Hierdoor stroomt je bloed minder goed door je lichaam.
Te hoge cholesterolwaarden kunnen dus leiden tot hart- en vaatziekten. Dit kan bijvoorbeeld zorgen voor een verstopte bloedtoevoer naar je hart, benen en armen of naar je hersenen. Uiteindelijk kan dit leiden tot een hartaanval of beroerte, wat zelfs dodelijk kan zijn.
Cholesterolwaarden tabel
Maar de grote vraag blijft: wanneer zijn mijn cholesterolwaarden te hoog? Een gezond cholesterolniveau betekent dat je cholesterolgehalte lager is dan 5,0 mmol/L. Je LDL (slechte cholesterol) moet lager zijn dan 3,3 mmol/L en je HDL (goede cholesterol) juist hoger dan 1,0 mmol/L. Hoe hoger je HDL, hoe beter, want dat doet al het opruimwerk in je lichaam. LDL daarentegen kan voor problemen zorgen.
Als je totale cholesterol tussen de 5,0 en 6,2 mmol/L ligt, is het tijd om wat aanpassingen in je levensstijl te maken. Wordt je cholesterol hoger dan 6,2 mmol/L, dan wordt het echt risicovol voor je gezondheid. Voor een duidelijker overzicht hebben we de volgende tabel gecreeerd:
| Gewenst | Grenswaarde hoog | Hoog | |
|---|---|---|---|
| Totaal cholesterol | Minder dan 5,0 mmol/L | 5,0 - 6,2 mmol/L | 6,2 mmol/L en hoger |
| LDL cholesterol | Minder dan 3,3 mmol/L | 3,3 - 4,1 mmol/L | 4,1 mmol/L en hoger |
| HDL cholesterol | 1,0 mmol/L en hoger | 0,9 - 1,0 mmol/L | Minder dan 0,9 mmol/L |
| Triglyceriden | Minder dan 2,3 mmol/L | 2,3 - 4,5 mmol/L | 4,5 mmol/L en hoger |
Hoe verlaag ik mijn cholesterolwaarden?
Is jouw cholesterolgehalte te hoog? Geen zorgen, als je er op tijd bij bent, kun je je cholesterol verlagen. Veel hangt af van je levensstijl. Hier zijn een paar tips:
- Eet gezond voor je hart: Vermijd producten met veel verzadigd vet en transvet, zoals boter, vet vlees, chips, of geharde margarine. Kies in plaats daarvan voor producten vol omega-3 vetzuren, onverzadigde vetten en vezels.
- Beweeg meer: Regelmatig bewegen helpt je cholesterol omlaag te brengen.
- Stop met roken: Hoe eerder, hoe beter.
- Houd een gezond gewicht: Dat helpt ook je cholesterol op peil te houden.
- Houd je bloeddruk en bloedsuiker onder controle.
- Leer omgaan met stress: Dit heeft een positief effect op je gezondheid.
Soms is dit helaas niet genoeg. Veel mensen hebben namelijk last van familiaire hypercholesterolemie, een erfelijke aandoening waarbij je lichaam niet goed het overtollige LDL-cholesterol kan afvoeren. Gelukkig zijn er dan ook cholesterolverlagende medicijnen die je arts kan voorschrijven.
Hoe herken ik een te hoog cholesterol?
Helaas merk je niks van een hoog cholesterol. Het opbouwen van cholesterol in je bloedvaten gebeurt stilletjes, en vaak merk je het pas als er al schade is. Daarom is het belangrijk om je cholesterol regelmatig te laten checken en te weten hoe je je lichaam gezond houdt. Je huisarts kan zo’n cholesteroltest voor je uitvoeren. Daarna zal hij of zij jouw de benodigde tips meegeven om te helpen bij het cholesterol verlagen.
