Je hebt er misschien al eens van gehoord: een bipolaire stoornis, ook weleens een manische depressie genoemd. Maar wat is het nu precies? En komt het echt zo vaak voor als je denkt? Het antwoord is: ja., bijna 340.000 Nederlanders lijden aan deze psychische aandoening. Iedereen kan een manisch-depressieve stoornis ontwikkelen en als je het niet behandelt, kan dat tot serieuze problemen leiden, zowel voor jezelf als voor de mensen om je heen. Dit maakt het dan ook superbelangrijk om jezelf goed te informeren. Wij hebben belangrijkste informatie, zoals symptomen & behandelopties, voor je op een rijtje gezet.
Wat is een bipolaire stoornis?
Nu we weten dat iedereen een bipolaire stoornis kan krijgen, is het goed om te begrijpen wat het precies is en wat het met jouw mentale gezondheid doet. Een bipolaire stoornis is een chronische aandoening die ervoor zorgt dat je stemming, energie, denkpatronen en gedrag enorm kunnen veranderen. Simpel gezegd, je kunt in een bepaalde periode wisselen van diepe depressieve gevoelens naar complete euforie.
Deze stemmingswisselingen kunnen binnen een paar uur, dagen of weken plaatsvinden. De euforische momenten noemen we een hypomanische of manische episode en de diepe dalen noemen we depressieve episodes. Wat is het verschil tussen hypomanie en een manische episode? Hypomanische episodes zijn minder heftig dan manische episodes. Dit betekent overigens niet dat iemand met een manisch-depressieve stoornis alleen maar in een depressieve of manische staat is. Er zijn ook periodes waarin alles normaal lijkt, en die worden euthymie genoemd.
Helaas is er geen specifieke oorzaak bekend waarom iemand een bipolaire stoornis krijgt. Uit medisch onderzoek blijkt dat de genen en de manier waarop iemand opgroeit en ontwikkelt een rol spelen. Andere grote risicofactoren zijn trauma, hoge stress en het gebruik van verdovende middelen, zoals alcohol en drugs.
Vormen van bipolaire stoornis
Wanneer je de diagnose bipolaire stoornis krijgt, word je ook gelijk ingedeeld in een bepaalde vorm. Er zijn vier verschillende vormen:
- Bipolaire I stoornis
- Bipolaire II stoornis
- Cyclothyme stoornis
- Anders gespecificeerde en ongespecificeerde bipolaire en gerelateerde stoornissen
Mensen met bipolaire I stoornis, hebben één of meerdere manische episodes en hoeven niet per se depressieve episodes te hebben. Wanneer je een manische episode hebt die 7 dagen of langer duurt, of als opgenomen moet worden in het ziekenhuis, kan deze vorm worden vastgesteld. Bipolaire II stoornis houdt in dat je lijdt aan depressieve en hypomanische episodes, zonder ooit een volledige manische episode te ervaren. Ook zijn de depressieve episodes een stuk intenser dan bij de eerste vorm.
Cyclothyme stoornis houdt in dat je hypomanische en milde depressies ervaart over een periode van 2 jaar. Hier tussen zitten ook periode van euthymie. Pas je niet een van deze 3 vormen, dan wordt de stempel ‘Anders gespecificeerde en ongespecificeerde bipolaire en gerelateerde stoornissen’ gegeven.
Aan welke symptomen kan ik de stoornis herkennen?
We hebben het woord al een paar keer gebruikt: episodes. Wat is dit eigenlijk en hoe herken je zoiets? Wanneer iemand een bipolaire stoornis heeft, gaat hij of zij door periodes waarin hun hele persoonlijkheid verandert. Emoties zijn intenser emoties, het slaapritme verandert, en uiteraard verandert ook het gedrag. Dit gebeurt allemaal zonder dat ze doorhebben. Elke fase heeft zijn eigen symptomen. Je kunt een (hypo)manische episode herkennen als je drie of meer van de volgende symptomen ervaart:
- Ongewoon opgewekt, energiek of hyper
- Verhoogde energie
- Meer onrust
- Overdreven goed voelen
- Overdreven veel zelfvertrouwen
- Geen behoefte aan slaap
- Ongewone spraakzaamheid
- Razende gedachtes
- Makkelijk afgeleid
- Slechte besluitvormingsproces
- Gebrek aan beoordelingsvermogen
- Plotselinge en hevige stemmingswisselingen
- Snel spreken
- Psychoses
- Impulsiever
Mensen die hypomanische episodes meemaken, hebben dezelfde symptomen als bij een manische episode, maar dan een stuk milder. Bijvoorbeeld, je voelt je heel goed en krijgt veel gedaan. Dit klinkt misschien niet zo dramatisch, maar vrienden en familie kunnen de stemmingswisselingen en veranderingen in je gedrag opmerken.
Symptomen van een depressieve episode
Vaak volgt na een (hypo)manische episode een heftige depressieve periode. Je herkent zo’n episode aan de volgende symptomen:
- Je voelt je constant moe, verdrietig en/of leeg
- Te veel of te weinig slapen
- Gewichtsveranderingen; geen eetlust en gewichtsverlies of juist meer eetlust en gewichtstoename
- Weinig tot geen plezier meer in dingen die je ooit leuk vond
- Geen zin in seks
- Rusteloosheid en prikkelbaarheid
- Aanhoudende fysieke klachten die niet weggaan, zelfs niet met behandeling
- Moeite met concentreren, dingen onthouden of beslissingen nemen
- Vermoeidheid of een gebrek aan energie
- Je voelt je constant schuldig, hopeloos en/of waardeloos
- Gedachten aan zelfmoord of de dood
Wil je meer weten over depressies? Je leest het hier: Depressie: dit zijn de vormen, symptomen & behandelopties
Zijn er behandelopties?
Ook al heeft iemand met een bipolaire stoornis heftige stemmingswisselingen, ze beseffen vaak niet hoe gevaarlijk dit kan zijn. Voor henzelf, maar ook voor de mensen om hen heen. De juiste diagnose en behandeling krijgen is dan ook ontzettend belangrijk. Herken jij jezelf, of een geliefde, in de bovengenoemde symptomen? Het eerste wat je moet doen, is hulp zoeken bij jouw huisarts om jouw vermoedens te bespreken. Mocht het nodig zijn, zal hij of zij je doorsturen naar de juiste specialist, zoals een psycholoog of psychiater.
Onderzoeken die kan verwachten om de juiste diagnose te krijgen, zijn lichamelijke onderzoeken, uitgebreide medische geschiedenis, bloedtesten en psychologische evaluaties. Voor de diagnose van een bipolaire aandoening moet iemand minimaal één (hypo)manische episode hebben meegemaakt. Als het inderdaad gaat om een bipolaire stoornis, wordt er een behandelplan opgesteld. Mogelijke behandelingen zijn:
- Psychotherapie
- Medicatie, zoals antidepressiva
- Zelfhulp
- Leefstijlveranderingen, zoals yoga, beweging en meditatie
- IPSRT; Interpersoonlijke en sociale ritmetherapie
- Gezinsgerichte therapie
- CGT; Cognitieve gedragstherapie
Krijg de juiste diagnose!
Helaas kan je niet genezen van een bipolaire stoornis. Maar met de juiste behandeling zijn de symptomen en episodes wel te beheersen. De hierboven genoemde behandelingsopties zijn de meest voorkomende. Dat wil niet zeggen dat er geen andere opties zijn, daarom is belangrijk om altijd hulp te zoeken!
