Hart- en vaatziekten zijn verantwoordelijk voor ongeveer 1 op de 5 sterfgevallen in Nederland, wat neerkomt op ongeveer 18.500 mannen en 18.800 vrouwen per jaar. Dit maakt hart- en vaat ziekten een van de grootste doodsoorzaken in ons land. Jaarlijks worden ruim 236.000 mensen opgenomen in het ziekenhuis vanwege hart- en vaatziekten, met een dagelijkse opname van zo’n 650 patiënten. Hartaanvallen vormen een groot deel van deze opnames, met ongeveer 14 sterfgevallen per dag als gevolg van een hartinfarct. Dit benadrukt het belang van preventie en het vroegtijdig herkennen van de symptomen van een hartaanval. Hoe beter we geïnformeerd zijn over risicofactoren en waarschuwingssignalen, hoe sneller we kunnen ingrijpen en ernstige schade of overlijden kunnen voorkomen.
Oorzaken van een hartinfarct
Voordat we de meest voorkomende oorzaken van een hartaanval bespreken, is het goed om te weten dat als we over een hartinfarct spreken, we het over een hartaanval hebben, en vice versa. Ook is het handig om te weten wat er precies gebeurt bij deze hartaandoening. Wanneer de bloedtoevoer naar het hart wordt geblokkeerd of sterk vermindert, krijgt een deel van de hartspier niet genoeg zuurstofrijk bloed. Als dit niet snel wordt aangepakt, kan de hartspier ernstig beschadigd raken of zelfs stoppen, wat dus leidt tot overlijden.
In de meeste gevallen is de oorzaak coronairlijden, ook wel CAD genoemd. Dit is een aandoening waarbij de belangrijkste bloedvaten die het hart van bloed voorzien, verstopt raken. Andere oorzaken kunnen ernstige spasmen of plotselinge samentrekkingen van een slagader zijn, waardoor de bloedtoevoer naar het hart stopt. Maar hoe gebeurt dit?
Risicofactoren
Bij CAD raken de kransslagaders verstopt door afzettingen van cholesterol of plaque. Kort voordat iemand een hartaanval krijgt, kan een van deze plakafzettingen scheuren. Dit veroorzaakt een bloedstolsel dat de bloedstroom naar het hart blokkeert, waardoor uiteindelijk een hartaanval ontstaat. Je hebt een hoger risico op CAD als je:
- Rookt
- Veel vet eet
- Diabetes hebt
- Hoog cholesterol hebt
- Hoge bloeddruk hebt
- Overgewicht hebt
- Drugs gebruikt
- Een gebrek aan zuurstof in je bloed hebt
Symptomen van een hartaanval bij vrouwen
Laten we eerst iets rechtzetten: dat dramatisch je hart vastgrijpen en langzaam neervallen zoals in films, hoeft niet altijd te gebeuren. Een hartaanval wordt niet voor niets een “stille sluipmoordenaar” genoemd. Zoals je al eerder hebt kunnen lezen, kan een hartaanval iedereen treffen. Jong of oud, man of vrouw, welke achtergrond je ook hebt – het maakt niet uit. Wat wel uitmaakt, is hoe je de signalen kunt herkennen…
We benoemen de symptomen van een hartinfarct apart voor mannen en vrouwen. Aangezien deze voor beide doelgroepen anders zijn. Vrouwen schrijven hun klachten vaak af als iets minder ernstigs, zoals maagzuur, griep of gewoon ouder worden. Maar let goed op: als jij – of iemand die je kent – last heeft van een of meer van deze symptomen, bel dan 112. Zo kun je een hartaanval bij vrouwen herkennen:
- Bleke of klamme huid
- Kortademigheid
- Hartkloppingen
- Koud zweet
- Ongewone vermoeidheid
- Duizeligheid of licht gevoel in het hoofd
- Pijn in schouder, nek, (linker)arm, kaak of rug
- Misselijkheid en/of overgeven
- Slecht slapen
- Buikpijn
- Pijn op de borst die constant of in vlagen aanwezig is
Let op: de symptomen kunnen per persoon verschillen. De een heeft misschien maar één van deze klachten, terwijl iemand anders ze bijna allemaal kan hebben. Misschien heb je wel eens gehoord dat iedereen bij een hartaanval hevige pijn op de borst heeft, alsof er een olifant op zit – dat klopt gedeeltelijk. Het kan een teken zijn van een hartaanval, maar lang niet iedereen heeft dit gevoel. Zorg dus dat je deze signalen onthoudt!
Symptomen van een hartaanval bij mannen
De waarschuwingssignalen van een hartaanval bij mannen lijken op die van vrouwen, maar er is een groot verschil. Mannen voelen vaak vooral een drukkende of pijnlijke borst, die enkele minuten kan aanhouden of in vlagen aanwezig is. Dit betekent natuurlijk niet dat mannen geen andere symptomen kunnen ervaren. Let daarom op de volgende waarschuwingssignalen:
- Druk of pijn op de borst
- Licht gevoel in het hoofd of duizeligheid
- Pijn in schouder, nek, arm(en), kaak of rug
- Misselijkheid en/of overgeven
- Kortademigheid
Hoe voelt die druk op borst?
Druk op de borst klinkt misschien wat vaag, dus wat bedoelen we daar precies mee? Mensen die een hartaanval (hebben gehad) beschrijven dit vaak als een zwaar, drukkend gevoel, alsof er een olifant op hun borst zit. Maar het kan ook voelen alsof iemand continu op je borst drukt of knijpt.
Nogmaals dit is een van de meest voorkomende waarschuwingssignalen. Als je zelf dit gevoel hebt of iemand hoort klagen over aanhoudende pijn op de borst? Bel dan 112, de kans is groot dat het om een hartaanval gaat. Dit is het enige wat je kunt doen; iemand met een hartaanval moet direct naar het ziekenhuis. Als iemand in elkaar zakt en stopt met ademen en geen hartslag meer heeft, start dan meteen met reanimeren en bel 112.
Kan ik een hartinfarct voorkomen?
Een gezonde levensstijl is de beste manier om een hartaanval te voorkomen, vooral als je ouder wordt of een chronische aandoening hebt. Dit betekent gezond en gevarieerd eten, stoppen met roken en je bloeddruk goed in de gaten houden. Daarnaast is het belangrijk – vooral voor oudere vrouwen – om regelmatig langs de huisarts te gaan voor een check-up op hartproblemen.
Wil je meer weten over een gezonde bloeddruk? Je leest het hier: Hoge bloeddruk voorkomen: zo houd je je bloeddruk gezond
