De ogen zijn voor veel mensen een belangrijk deel van het lichaam. Oké, we kunnen vandaag de dag prima zonder zicht, maar laten we eerlijk zijn: iedereen verdient het om, bijvoorbeeld, de zon te zien opkomen en ondergaan. Het is dan ontzettend belangrijk om goed te zorgen voor jouw ogen. Wist je dat in Nederland bijna 350.000 mensen lijden aan de chronische oogaandoening glaucoom? En de kans is groot dat een deel niet eens weet dat ze het hebben. Wereldwijd is het de op een na grootste oorzaak van blindheid, wat het extra belangrijk maakt om meer te weten over deze aandoening.
Wat is glaucoom?
We weten al dat glaucoom een oogaandoening is waardoor iemand (gedeeltelijk) blind kan raken. Maar wat doet het precies met je ogen? Het is eigenlijk een verzamelnaam voor verschillende ziektes die de oogzenuw beschadigen. De oogzenuw is het deel van je oog dat visuele informatie naar je hersenen stuurt, wat nodig is om beelden te maken van wat je ziet. De schade ontstaat vaak door een verhoogde druk in het oog, ook wel intraoculaire druk genoemd.
Oorzaken & risicofactoren
Je vraagt je misschien hoe je aan die verhoogde oogdruk komt. Normaal gesproken stroomt het vocht in je oog – het zogenaamde kamerwater – via een klein kanaaltje naar buiten. Als dit kanaaltje verstopt raakt, kan het vocht niet goed weg en stijgt de druk in je oog. Maar het kan ook gebeuren dat er te veel vocht wordt aangemaakt, waardoor het kanaaltje het niet snel genoeg kan afvoeren. Andere, zeldzamere oorzaken zijn:
- Oogletsel
- Ernstige ooginfectie
- Verstopte bloedvaten in het oog
- Ontstekingsziektes
- Oogoperatie
- Erfelijkheid
Zijn er risicofactoren?
In principe kan iedereen glaucoom krijgen, ongeacht jouw geslacht of afkomst, maar het risico wordt groter als je ouder wordt. Zo hebben mensen boven de 40 meer kans om het te ontwikkelen. En ook lopen mensen met een Afrikaanse en/of Latijns-Amerikaanse afkomst ook een groter risico. Dit houdt in dat de oogaandoening zich op jongere leeftijd kan ontwikkelen. Andere risicofactoren zijn:
- Hoge bloeddruk
- Genen
- Verziendheid of bijziendheid
- Gebruik van bepaalde medicijnen, zoals sommige antidepressiva en antihistamines
- Diabetes, hartziekten of sikkelcelanemie
- Mensen met dunnere hoornvliezen
Vormen van glaucoom
De oogaandoening wordt onderverdeeld in 6 verschillende soorten. De meest voorkomende vorm in Nederland is openhoekglaucoom. Hierbij worden de afvoerkanaaltjes in het oog langzaam geblokkeerd, waardoor de druk in het oog geleidelijk stijgt. Dan heb je ook nog geslotenhoekglaucoom en is een stuk zeldzamer. Hierbij wordt de afvoer geblokkeerd omdat de hoek tussen de iris en het hoornvlies te smal is. Hierdoor kan het vocht niet weg en stijgt de druk in het oog plotseling. De andere 4 soorten zijn:
- normale-drukglaucoom
- secundair glaucoom
- pigmentglaucoom
- aangeboren glaucoom.
Bij normale-drukglaucoom is er schade aan de oogzenuw zonder verhoogde oogdruk. Secundair glaucoom is het gevolg van een andere aandoening, zoals diabetes of sikkelcelanemie. Pigmentglaucoom ontstaat doordat kleine stukjes pigment van de iris in de oogvloeistof terechtkomen, waardoor de afvoerkanaaltjes verstopt raken. De laatste soort, aangeboren glaucoom, komt voor bij kinderen die worden geboren met onderontwikkelde afvoerkanaaltjes, waardoor het vocht in het oog niet goed kan wegstromen en de druk stijgt.
Symptomen van glaucoom
Glaucoom komt vaak langzaam en ongemerkt op, waardoor je het niet ziet aankomen. Mensen met openhoekglaucoom hebben meestal geen symptomen totdat de schade al is aangericht. Geslotenhoekglaucoom heeft wel duidelijkere symptomen heeft, namelijk:
- Oogpijn
- Druk op het oog
- Hoofdpijn
- Kleurringen rond lichten
- Wazig of beperkt zicht
- Blinde vlekken
- Misselijkheid en overgeven
- Rode ogen
- Zichtverlies
Ondanks dat beide ogen worden aangetast, is een oog altijd erger dan de ander. Na verloop van tijd kunnen beide ogen ernstig beschadigd raken, wat uiteindelijk kan leiden tot volledige blindheid. Als jij – of iemand in je omgeving – last hebt van deze symptomen, zorg dan dat je zo snel mogelijk een specialist bezoekt om verdere schade te voorkomen.
Diagnose & behandelopties
In het begin zijn er dus geen duidelijke symptomen. Dit maakt het lastig om de aandoening op tijd te herkennen. Dus hoe weet je dan of je het hebt voordat je zicht wordt aangetast? Preventie! Naarmate je ouder wordt, is het belangrijk om regelmatig je ogen te laten controleren door een oogspecialist. Zij kunnen via een aantal eenvoudige, pijnloze tests je ogen checken, zoals:
- Oogonderzoek met verwijde pupil: om de oogzenuw te bekijken
- Gonioscopie: om de hoek tussen de iris en het hoornvlies te onderzoeken
- OCT (optische druktest): om veranderingen in de oogzenuw op te sporen
- Pachymetrie: om de dikte van het hoornvlies te meten
- Spleetlamponderzoek: om de binnenkant van het oog te controleren
- Gezichtsvermogenstest: om verlies van zicht te meten
- Gezichtsveldonderzoek: om veranderingen in je perifere zicht te controleren
Behandelopties voor glaucoom
Vroege opsporing van de oogaandoening door regelmatig je ogen te laten testen is de beste manier om je ogen te beschermen. Niet alleen tegen glaucoom, maar ook tegen andere oogziektes. Zo kun je de ontwikkeling van permanent zichtverlies of blindheid vertragen. Enkele behandelopties zijn:
- Medicatie: om de oogdruk te verlagen en de afvoer van oogvocht te verbeteren
- Oogdruppels: voor hetzelfde doel als medicatie
- Laserbehandeling: om de afvoer te verbeteren
- Oogoperatie: om de druk in het oog te verlichten
Zorg goed voor je ogen, vooral naarmate we ouder worden. Laat je regelmatig controleren om problemen te voorkomen of vroeg op te sporen. Als je merkt dat je zicht achteruitgaat, neem dan direct contact op met je arts.
