De ziekte van Parkinson is een veelvoorkomende, progressieve hersenaandoening die wereldwijd veel mensen treft. In Nederland krijgen jaarlijks ongeveer 1.700 mensen de diagnose Parkinson. Hoewel de oorzaak niet precies bekend is, zijn er wel factoren die de kans op de ziekte vergroten. Zo neemt het risico toe met de leeftijd, bij een familiegeschiedenis van Parkinson, en bij blootstelling aan bepaalde schadelijke stoffen in de omgeving. Hoe je de hersenaandoening kan herkennen en hoe het te behandelen is? Wij hebben het op een rijtje gezet.
Oorzaken van de ziekte van Parkinson
De precieze oorzaak van de ziekte van Parkinson is nog niet bekend. Wel denken onderzoekers dat zowel genetische aanleg als omgevingsfactoren een rol spelen. Sommige mensen hebben genen die hun kans op Parkinson vergroten, en blootstelling aan bepaalde stoffen, zoals chemische en gifstoffen, kan ook meespelen. Er is nog meer onderzoek nodig om dit beter te begrijpen, maar deze factoren lijken een invloed te hebben.
Vormen van de ziekte van Parkinson
Alle informatie over de verschillende vormen van deze hersenaandoening kan overweldigend zijn. Dit hebben we geprobeerd begrijpelijker te maken met deze tabel. Hierin wordt uitgelegd welke soorten Parkinson er zijn en hoe vaak ze voorkomen.
| Parkinson vorm | Beschrijving | Voorkomen |
|---|---|---|
| Idiopathische ziekte van Parkinson | De meest voorkomende vorm van Parkinson, zonder specifieke bekende oorzaak. | Meest voorkomend; treft het merendeel van de gevallen |
| Ziekte van Parkinson met Lewy-lichaampjes | Wordt gekenmerkt door de aanwezigheid van abnormale eiwitophopingen (Lewy-lichaampjes) in de hersenen, wat zowel bewegings- als cognitieve problemen kan veroorzaken. | Ongeveer 10-15% van de gevallen |
| Genetische ziekte van Parkinson | Ontstaat door specifieke genetische mutaties die het risico op de ziekte vergroten. | Klein percentage van de gevallen |
| Parkinsonisme-Plus Syndromen | Een groep aandoeningen met Parkinson-achtige symptomen, maar met extra kenmerken, zoals multisysteematrofie (MSA) en progressieve supranucleaire paralyse (PSP). | Relatief zeldzaam; klein percentage |
| Medicatie-geïnduceerde Parkinson | Parkinson-achtige symptomen die ontstaan door bepaalde medicijnen of drugs, als bijwerking. Symptomen verbeteren meestal bij stopzetting van de medicatie. | Relatief zeldzaam; afhankelijk van medicijngebruik |
| Secundair parkinsonisme | Parkinson-achtige symptomen veroorzaakt door andere onderliggende factoren, zoals hoofdtrauma, herseninfecties of blootstelling aan toxische stoffen. Symptomen verbeteren of verdwijnen wanneer de oorzaak wordt aangepakt. | Afhankelijk van de onderliggende oorzaak |
De ziekte van Parkinson kan tot verschillende complicaties leiden. Sommige minder ernstige complicaties zijn bewegingsproblemen zoals trillen, stijfheid en traagheid. Mensen met deze hersenaandoening kunnen ook last hebben van evenwichtsproblemen, waardoor ze meer kans hebben om te vallen. Andere minder ernstige complicaties zijn slaapproblemen, stemmingswisselingen zoals depressie of angst, en obstipatie.
Daarnaast zijn er ook serieuzere en mogelijk levensbedreigende complicaties. Denk aan slikproblemen, wat kan leiden tot verslikken of longontsteking door voedsel in de luchtwegen. Ook neemt de kans toe op het ontwikkelen van dementie of het ervaren van hallucinaties, wat de kwaliteit van leven flink kan beïnvloeden. Sommige van deze complicaties zijn deels te voorkomen als je op tijd de juiste diagnose krijgt. Dit maakt het dan ook ontzettend belangrijk om de signalen van Parkinson te herkennen.
Wil je meer weten over dementie? Je leest het hier: Dementie: oorzaken, vormen, symptomen & behandelopties
Symptomen van de ziekte van Parkinson
De ziekte van Parkinson zorgt voor verschillende symptomen die vooral met beweging te maken hebben, maar ook andere delen van het lichaam beïnvloeden. Twee van de meest voorkomende symptomen zijn beven en stijfheid. Beven zijn ongecontroleerde trillingen, meestal in de handen, armen, benen of kaak, wat het lastig maakt om fijne taken uit te voeren zoals schrijven of dingen vasthouden. Stijfheid betekent dat spieren strak aanvoelen, wat bewegen traag en moeilijk maakt. Andere symptomen kunnen zijn:
- Traagheid van bewegingen
- Problemen met balans en coördinatie
- Moeite met starten van bewegingen.
- Minder gezichtsuitdrukkingen, wat een lege of emotieloze blik geeft.
- Klein en onleesbaar handschrift.
- Veranderingen in stem en spraak
- Plots niet kunnen starten of doorlopen.
- Vermoeidheid
- Slaapproblemen
- Depressie en angst
- Cognitieve veranderingen
Zijn er behandelopties?
Helaas is er op dit moment nog geen genezing voor Parkinson. Wel zijn er verschillende behandelmogelijkheden om de symptomen te beheersen en de levenskwaliteit te verbeteren. De basis van de behandeling bestaat uit medicijnen die helpen om de niveaus van bepaalde stoffen, zoals dopamine, in de hersenen te regelen. Deze medicijnen kunnen helpen om trillingen, stijfheid en andere motorische symptomen te verminderen.
In sommige gevallen wordt diepe hersenstimulatie (DBS) aanbevolen. Hierbij worden elektroden in specifieke hersengebieden geplaatst om abnormale signalen onder controle te houden en de symptomen te verminderen. Verder kunnen fysio- en ergotherapie helpen om kracht, balans en flexibiliteit te verbeteren. Logopedie richt zich op veranderingen in stem en spraak.
Parkinson kan uitdagend zijn, maar er zijn gelukkig verschillende oplossingen beschikbaar. Het is belangrijk om de oorzaak van de klachten te herkennen en de juiste behandeling voor jouw situatie te vinden.
